Η δυσανεξία στη γλουτένη, επίσης γνωστή ως ευαισθησία στη γλουτένη ή ευαισθησία μη-κοιλιακής γλουτένης (NCGS), είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από ανεπιθύμητες αντιδράσεις στη γλουτένη, μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι, τη σίκαλη και μερικές φορές στη βρώμη.
Αν και υπάρχουν κάποιες ομοιότητες με την κοιλιοκάκη, μια άλλη διαταραχή που σχετίζεται με τη γλουτένη, η δυσανεξία στη γλουτένη δεν περιλαμβάνει «επίθεση» του ανοσοποιητικού συστήματος στο λεπτό έντερο, όπως παρατηρείται στην κοιλιοκάκη. Αντ’ αυτού, εκδηλώνεται με διάφορα γαστρεντερικά και μη γαστρεντερικά συμπτώματα, προκαλώντας έντονο αίσθημα δυσφορίας στα άτομα που πάσχουν.
Ποια συμπτώματα πρέπει να προσέξουμε:
Τα συμπτώματα της δυσανεξίας στη γλουτένη συνήθως ποικίλλουν από άτομο σε άτομο και μπορεί να περιλαμβάνουν:
– Γαστρεντερικά προβλήματα: Συμπτώματα όπως φούσκωμα, κοιλιακό άλγος, διάρροια, δυσκοιλιότητα και ναυτία είναι κοινά μεταξύ των ατόμων με δυσανεξία στη γλουτένη. Αυτά τα συμπτώματα συχνά μοιάζουν με εκείνα του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου (IBS).
– Κόπωση και αδυναμία: Πολλά άτομα με δυσανεξία στη γλουτένη αναφέρουν ότι βιώνουν κόπωση, λήθαργο και γενική αδυναμία, η οποία μπορεί να επιμένει ακόμη και μετά από επαρκή ανάπαυση.
– Πονοκέφαλοι: Οι επαναλαμβανόμενοι πονοκέφαλοι ή ημικρανίες συχνά σχετίζονται με τη δυσανεξία στη γλουτένη, αν και οι ακριβείς μηχανισμοί δεν είναι πλήρως κατανοητοί.
– Πόνος στις αρθρώσεις και στους μύες: Ορισμένα άτομα μπορεί να εμφανίσουν πόνο στις αρθρώσεις, μυϊκούς πόνους ή δυσκαμψία μετά την κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν γλουτένη.
– Δερματικά προβλήματα: Η δυσανεξία στη γλουτένη μπορεί να εκδηλωθεί με δερματικά προβλήματα, όπως η ερπητοειδής δερματίτιδα, ένα εξάνθημα με φουσκάλες που χαρακτηρίζεται από φαγούρα, κόκκινα εξογκώματα ή φουσκάλες, που συνήθως εντοπίζονται στους αγκώνες, τα γόνατα, τους γλουτούς και το τριχωτό της κεφαλής.
– Νευρολογικά συμπτώματα: Σε ορισμένες περιπτώσεις, η δυσανεξία στη γλουτένη μπορεί να οδηγήσει σε νευρολογικά συμπτώματα, όπως εγκεφαλική ομίχλη, δυσκολία συγκέντρωσης και μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα άκρα.
Διάγνωση της δυσανεξίας στη γλουτένη
Η διάγνωση της δυσανεξίας στη γλουτένη μπορεί να είναι δύσκολη λόγω της έλλειψης συγκεκριμένων βιοδεικτών και της επικάλυψης των συμπτωμάτων με άλλες καταστάσεις όπως η κοιλιοκάκη και το IBS. Στην πράξη, καμία εξέταση δεν έχει γίνει ακόμη αποδεκτή από την ιατρική κοινότητα ως αξιόπιστη. Ωστόσο, οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης συνήθως ακολουθούν μια συστηματική προσέγγιση, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει:
– Αξιολόγηση των συμπτωμάτων: Διεξοδική αξιολόγηση των συμπτωμάτων του ατόμου, του ιατρικού ιστορικού και του οικογενειακού ιστορικού διαταραχών που σχετίζονται με τη γλουτένη.
– Αποκλεισμός της κοιλιοκάκης: Δεδομένου ότι η κοιλιοκάκη έχει ορισμένα συμπτώματα κοινά με αυτά της δυσανεξίας στη γλουτένη, οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης μπορούν αρχικά να ελέγξουν για κοιλιοκάκη μέσω εξετάσεων αίματος, όπως ορολογικές εξετάσεις για αντισώματα όπως η αντι-τρανσγλουταμινάση των ιστών (tTG) και τα αντι-ενδομυϊκά αντισώματα (EMA).
– Δίαιτα εξάλειψης της γλουτένης: Η δίαιτα εξάλειψης της γλουτένης περιλαμβάνει την αφαίρεση όλων των πηγών γλουτένης από τη διατροφή για ένα χρονικό διάστημα (συνήθως αρκετές εβδομάδες) για να παρατηρηθεί εάν τα συμπτώματα βελτιώνονται. Η επανεισαγωγή τροφίμων που περιέχουν γλουτένη μπορεί να βοηθήσει στην επιβεβαίωση της διάγνωσης εάν τα συμπτώματα επανεμφανιστούν.
– Δοκιμή ευαισθησίας στη γλουτένη χωρίς κοιλιοκάκη: Αν και επί του παρόντος δεν υπάρχει ειδική εξέταση για τη δυσανεξία στη γλουτένη, οι ερευνητές διερευνούν βιοδείκτες και μεθόδους εξέτασης για να βοηθήσουν στη διάγνωσή της. Ορισμένες μελέτες προτείνουν πιθανούς δείκτες όπως αυξημένα επίπεδα ορισμένων αντισωμάτων ή δείκτες εντερικής φλεγμονής.
Διαχείριση της δυσανεξίας στη γλουτένη
Η κύρια θεραπεία για τη δυσανεξία στη γλουτένη περιλαμβάνει την αυστηρή τήρηση μιας δίαιτας χωρίς γλουτένη. Αυτό σημαίνει την αποφυγή όλων των τροφίμων και προϊόντων που περιέχουν σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη και μερικές φορές βρώμη. Οι βασικές εκτιμήσεις για τη διαχείριση της δυσανεξίας στη γλουτένη περιλαμβάνουν:
– Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση: Τα άτομα με δυσανεξία στη γλουτένη πρέπει να εκπαιδεύονται σχετικά με τις πηγές γλουτένης και να μάθουν να διαβάζουν προσεκτικά τις ετικέτες των τροφίμων. Η γλουτένη μπορεί να κρύβεται σε απροσδόκητα μέρη, όπως σάλτσες, καρυκεύματα και επεξεργασμένα τρόφιμα.
– Διατροφική επάρκεια: Μια δίαιτα χωρίς γλουτένη μπορεί μερικές φορές να είναι ανεπαρκής σε ορισμένα θρεπτικά συστατικά, όπως φυτικές ίνες, σίδηρο, ασβέστιο και βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να επικεντρωθείτε στην κατανάλωση μιας ισορροπημένης διατροφής πλούσιας σε φρούτα, λαχανικά, άπαχες πρωτεΐνες και δημητριακά χωρίς γλουτένη, όπως κινόα, ρύζι και φαγόπυρο.
– Πρόληψη της διασταυρούμενης μόλυνσης: Η διασταυρούμενη μόλυνση μπορεί να συμβεί όταν τρόφιμα χωρίς γλουτένη έρχονται σε επαφή με τρόφιμα ή επιφάνειες που περιέχουν γλουτένη. Είναι ζωτικής σημασίας να διατηρείτε ξεχωριστά μαγειρικά σκεύη, σανίδες κοπής και εξοπλισμό κουζίνας για να αποφύγετε την τυχαία έκθεση στη γλουτένη.
Η δυσανεξία στη γλουτένη είναι μια σύνθετη κατάσταση που χαρακτηρίζεται από ανεπιθύμητες αντιδράσεις στα τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη, με συμπτώματα που κυμαίνονται από γαστρεντερικά προβλήματα έως νευρολογικά συμπτώματα. Παρόλο που η διάγνωση μπορεί να είναι δύσκολη, ο συνδυασμός της αξιολόγησης των συμπτωμάτων, του αποκλεισμού της κοιλιοκάκης και της δίαιτας απομάκρυνσης της γλουτένης μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό και τη διαχείριση της πάθησης. Υιοθετώντας μια αυστηρή δίαιτα χωρίς γλουτένη και δίνοντας προσοχή στις πιθανές πηγές γλουτένης, τα άτομα με δυσανεξία στη γλουτένη μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά τα συμπτώματά τους και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους.
Πηγές:
https://www.healthline.com/nutrition/signs-you-are-gluten-intolerant#celiac-symptoms